EŞİ VEFAT EDEN ERKEĞE DUL AYLIĞI
EŞİ VEFAT EDEN ERKEĞE DUL AYLIĞI
EŞİ VEFAT EDEN ERKEĞE DUL AYLIĞI
Sosyal Güvenlik Kurumu’na tabi olan çalışanların, esnaf ve memurların vefatı halinde onların geride kalan yakınlarına da sosyal destek düzenlemeleri vardır.
Vefat eden sigortalının eş ve çocukları belli şartlar ve oranlar dâhilinde maaş almaya devam etmekle birlikte geride kalan çocuklara yetim maaşı, eşlere ise dul maaşı ödeniyor. Ayrıca sağlık yardımı kesintisiz ve %10 katkı payı ile sağlıyor. toplum arasında dul maaşı olarak bilinen ölüm aylığı genel olarak kadınlara ödenen bir gelir olarak bilinmektedir.Yürürlükte olan kanunlara bakıldığında bunun için bir cinsiyet ayrımı yapılmadığını görülmektedir.
Eşi vefat bir erkek geliri olsa bile evlenmediği sürece eşinden dolayı dul aylığı alabilmektedir. Kocanın çalışıyor ya da emekli olması da aylık bağlanmasına engel değildir. Kadınlara bağlanma şartları erkekler için de oluşmuşsa erkeklere de dul aylığı bağlanıyor. Aylığın kesilmesine sebep olan tek değişiklik ise ikinci bir evliliktir. Koca evlenmediği sürece vefat eden eşinin maaşını alabilmektedir.
Sigortalının ölümü halinde, geride kalanlara ölüm aylığı bağlanır. Ölüm aylığı da halk arasında aylık alan kişinin durumuna göre isimlendiriliyor; yetim aylığı, dul aylığı gibi. Böyle olunca da sanki bir tek kadınlar dul aylığı alabilirmiş gibi bir algı oluşuyor. Hâlbuki erkekler de eşlerinden dolayı ölüm aylığı alabilir. Sigortalı bir kişinin vefatı halinde geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilmesi için en temel şart prim ödeme süresidir. Buna göre vefat eden kişi adına ölüm tarihi itibarıyla en az 5 yıl prim ödenmişse geride kalanlara ölüm aylığı bağlanır.
MAAŞ İÇİN SGK’YA BAŞVURU YAPMAK ŞART
SGK’dan ölüm aylığı alabilmek için hem gerekli şartları sağlamak, hem de yazılı olarak SGK’ya başvurmak gerekiyor. Şartları sağladığı halde SGK’ya başvurmayanlara otomatik olarak aylık bağlanmıyor. Hem anne-baba ve kocadan birlikte aylık kazandığını bilmeyenler, hem de dul kalan erkeklere ölüm aylığı bağlandığını bilmeyenlerin SGK’ya başvuru yaparak hak sahibi olduklarını almaları çok önemli.
ÖLÜM AYLIĞI ŞARTLARI
Ölüm aylığı alabilmek için Esnaf ve Memur eşin en az 1.800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartı . Veya eski adıyla SSK’lı (4A) olanların en az 5 yıl sigortası, 900 gün primi varsa yine maaş bağlanıyor.
Vefat edenin eşinin çalışıyor olması ya da emekli olması durumunda aylıkta belli kesintiler yapılıyor. Örneğin çalışmayan ya da emekli olmayan koca vefat eden eşinin maaşının yüzde 75’ini alırken, çalışıyorsa yüzde 50’sini almaktadır. Ayrıca maaş almayı hak eden çocuklar varsa ödenecek para pay ediliyor.
SİGORTALININ ÇALIŞMASI AYLIĞA ENGEL Mİ?
Sigortalının eşinin çalışması veya kendi sigortalılığı nedeniyle aylık veya gelir alıyor olması bu durumu değiştirmez. Vefat eden kişinin kız çocuklarına yaşa bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanır. Evlenen kız çocuğunun ise aylığı kesilir. Erkek çocukları ise 18 yaşına kadar ölüm aylığı alabilir. Orta öğretime devam eden erkek çocuk 20, yükseköğrenime devam eden erkek çocuk ise en fazla 25 yaşına kadar ölüm aylığı alabilir. Ayrıca %60 malul olan erkek çocukların maaşı da kesilmez.
5 YIL GERİYE DÖNÜK ALINABİLİR
Eğer koca dul aylığını hak etmesine rağmen SGK’ya başvuru yapmadıysa, 5 yıl geriye dönük olarak ölüm aylıklarını talep edebiliyor. Ancak 5 yıldan eski süreler için ölüm aylığı talep edilemiyor. Sonuç olarak eşini kaybeden erkeklerin mağduriyet yaşamamaları için vefat eden eşinden dolayı hak sahibi olduklarını öğrendikten sonra en kısa süre zarfında dul maaşı için müracaat etmeleri gerekmektedir.
Cengiz ÖZKAN
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı