KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

 KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Bilindiği üzere korona virüs(Covid-19) neticesi sonucu işletmeler Kısa Çalışma Ödeneği talep başvurularına İŞKUR hazırlıksız yakalanmıştır. Dışsal Etkilerden kaynaklanan zorlayıcı sebep döviz etkisinden dolayı geçtiğimiz yıl ödemesi yapılan kısa çalışma ödemesi formlarını kullanması nedeniyle Covid-19’dan dolayı yapılacak ödemede taleplerinde büyük oranda sorunlar yaşandığı malumdur.  Yaptığım çalışmada kısa çalışma ödeneği ile ilgili olarak bazı hususlarda tereddüt ve sorunlar bulunduğu anlaşılmış olup konuya ilişkin tespitlerim ve çözüm öneriler aşağıdaki gibidir.

-İŞKUR ve Sosyal Güvenlik Kurumu Kısa Çalışma ödeneği hakkında kapsamlı bir hazırlığının olmadığı görülmüştür. Başvuru öncesi işkur işveren danışmanlarının işletmelere ve bu konuda başvuru yapacak taraflara yeterli bilgi vermeleri, hatta bu konuda başvuru yol haritasının Kurumlar tarafından hazırlanmış olması ve başvuruları kontrol edip sonucu kısa sürede bildirecek yeterli düzeyde personelin olması sistemin bu kısa sürede işlerlik kazanması için çok önemlidir.

-  İşverenin Başvuru için İŞKUR’a kayıt yaptırma şartı vardır. Bu kayıtları oluşturmak için iskur@gov.tr sistemimde ilk defa kayıt yaptıran işletmeler kayıtlarını sorunsuz gerçekleştiriyorlar, mevcut kayıtlı olan işletmeler şayet kayıtları güncel ise bir sorun olmuyor güncel değil ise SGK Numarası eski numara ise sistem kabul etmiyor. Düzeltmek için işyrinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik merkezine müracaat ile kayıtlar güncellenmekte bu durum süreci uzatmakta bu zor süreçte işçiler mağdur edilmektedir.  Çözüm olarak ödemeler sosyal güvenlik numarası üzerinden yapıldığından dolayı İŞKUR kaydı yerine SGK sicil numarası ile işlemlerin yürütülmesi mümkündür. Eğer bu mümkün değil ise İŞKUR kaydının, başvuru evrakları alındığı anda Sosyal Güvenlik Merkezleri kurumsal otomasyon sistemi oluşturulmalıdır.

- Bu süreçte  ciddi bir yoğunluk olduğundan. IŞKUR  iskur@gov.tr  sitesine erişim çok zor sağlanmakta, bu da İŞKUR kaydına engel olmaktadır.

- Başvurular mail ile yapıldığından  başvuru yöntemi ne yazık ki kontrol edilebilir değildir. Başvurular mail aracılığı ile kabul edilmekte öncelikle başvuru yapana başvurunuz, alınmıştır" veya başvuru kayıt numarası gibi geri bildirim yapılmamakladır. Bu durum başvuru takibini güçleştirmektedir.

- İŞKUR merkezleri farklı taleplerde bulunabilmektedir. Misal Tekirdağ da ' talep form ve eklerinden başka bir şey istenmez iken diğer merkezlerden sipariş iptali ve mali analiz raporu istendiği görülmüştür. Müraacat talep formlarında merkezler arası bir birliktelik oluşmalı tüm merkezler buna göre işlem yapmalı,

-Başvuru anında Cumhurbaşkanlığı kararı ile kapatılan iş yerlerinden iş yeri ruhsatı sipariş iptali gibi belgeler istenmekte, bu durum işyeri ruhsatını daha önce almamış işletmeleri büyük sıkıntıya sokmaktadır.  Bu konuda ilgili İŞKUR işyeri danışmanlarının bilgilendirilmesi gerekmektedir.

-Bir İşletmenin şubeleri var ise her biri için ayrı bir başvuru istenmektedir. Bu başvuru talebi değiştirilmelidir. Çok şubeli olan işletmelerin birden fazla başvurusu daha çok belge vermeye neden olmakta, bu durum işin takibini zorlaştırdığından dolayı işlem zorluğu oluşturduğu gibi yarattığı bu durum hem işverene hem de İŞKUR merkezlerin yük oluşturmaktadır. E-posta ortamında online olarak İŞKUR merkezine doğrudan işletme bazında tek bir başvuru yapılabilmesinin sağlanması çok daha verimli olacağı aşikardır.

- Kısa Çalışma Ödeneği uygulamasından yararlanan işçi işsiz kaldığı takdirde eğer İş Kaybı Tazminatına hak kazanacak şekilde işten ayılması halinde kısa çalışma ödeneği aldığı süre kadar olan gün sayısı İş Kaybı Tazminatı süresinden düşürülmektedir. Bu durumda işçinin mağduriyeti söz konusudur. Korona Virüsü dünya genelinde ve ülkemizde meydana gelen bir mücbir durum olup bu durum göz önünde bulundurularak İş Kaybında işçinin hak ettiği süreden düşülmemene yönelik gereli yasal düzenlemelerin yapılması elzemdir.

- Kısa çalışma ödeneği asgari ücret desteğini olumsuz etkileyecektir.  İşyerinde kısmi Kısa Çalışma Ödeneği uygulanan ayda Kısa Çalışma Ödeneği ile prim günü 0 bildirilen sigortalılar sigortalı sayısına dahil edilmeyeceği için asgari ücret desteği o ay için alınamayacaktır. Kısa Çalışma Ödeneği ile prim günleri 0 gösterilen süre muaf tutularak asgari ücret desteği hak kazanma sürelerinde dikkate alınmaması sağlanmalıdır.

- Çoğu işletmeler İŞKUR’dun alınan Kısa Çalışma ödeneği ücret ile mevcut ücret arasında kalan farkı çalışanlarına ödemek istemektedir. Fakat yürürlükte bulunan yasal mevzuat buna cevaz vermemektedir. Bu durum işverenleri kayıt dışı ücret ödemesine teşvik etmektedir. Bununla ilgili yasal ve hukuksal çözüm üretilmesi hem tutarın kayıt altına alınması hem de kamunun vergi ve prim gelirleri yönünden önem arz etmektedir.

- Kısa çalışma ödeneği koşullarını sağlayan   ödenekten faydalanması için müracaat eden işyerlerinin bu taleplerinin 60 gün içerisinde sonuçlandıracağı bildirilmiştir. Müracaatların sonuçlandırılmaları 60 günlük sürenin aşılması nedeniyle işverenler bir yandan dönemi gelen SGK Bildirgelerini de vermek zorundadırlar. Bu dönemde talep konusu olan çalışanların Sgk. Prim bildirgeleri hangi kodla bildirilmeleri gerektiği belirtilmemiştir.

İleride oluşabilecek olumsuzluklara karşı eksik gün nedenleri arasına yeni bir kod eklenmeli, bu süre zarfında bildirgedeki eksik günler eklenecek yeni kodla verilip daha sonra bu kodla verilen eksik günler için yapılacak düzeltmelere ceza uygulanmamalı, yapılan kısa çalışma ödeneği talepleri en kısa süre içinde neticelenmelidir.

                                                                     Hasan Basri ÖZKAN

                                                             İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı