DÖVİZ İLE YAPILAN İŞLEMLERDE KISITLAMA

DÖVİZ İLE YAPILAN İŞLEMLERDE KISITLAMA

1. Dövizli fatura ve sözleşme düzenlemedeki son durum

12.09.2018 tarihli ve 85 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı kararda değişiklik yapan 2022-32/34 nolu Tebliğ ile Türkiye’de ikamet edenlerin kendi aralarında yapacakları belirli sözleşmelerde sözleşme bedelinin ve ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyeceğine dair düzenlemeler yapılmıştır.

Fakat 19.04.2022 tarihli ve 31814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 2008-32/34 sayılı tebliğde değişiklik yapan 2022-32/66 nolu tebliğ ile yeni düzenleme yapılmıştır.

Söz konusu Tebliğ ile ilgili Tebliği(Tebliğ no: 2008-32/34)’in 8 inci maddesinin dokuzuncu fıkrasının sonuna “Ancak sözleşme konusu ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur.” Cümlesi eklenmiş, on beşinci fıkrasında yer alan  “kararlaştırılması” ibaresi, , “ödenmesi ve kabul edilmesi” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu değişikliğe göre;

-Türkiye’de ikamet eden gerçek ve tüzel kişilerin;

-19.04.2022 tarihinde itibaren düzenlenecek fatura ve sözleşmelerin bedellerinin döviz cinsinden ya da dövize endeksli olarak düzenlenebilecek, fakat bu sözleşme ve faturalarda konu ödeme yükümlülüklerinin TL cinsinden yerine getirilmesi zorunlu hale gelmiştir. Bir diğer ifade ile bu tarihten sonra emtia alışına ait faturaların düzenlenmesi döviz veya dövize endeksli olabilecek, fakat ödeme vadesinde ödeme yükümlülüğü TL cinsinden yapılacaktır.

-Yine tebliğin yayım tarihli olan 19.04.2022 tarihinden itibaren dövizli çekler düzenlenemeyecektir.

-19.04.2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar ve döviz çeklerine ait ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden yerine getirilebilecektir.

-Tebliğde geçen “menkul” ibaresi gayrimenkul tanımına girmeyen her türlü mal ve eşya kapsamaktadır.

-Söz konusu değişiklik Türkiye’de ikamet eden gerçek ve tüzel kişilerin kendi aralarında düzenleyecekleri sözleşme ve faturaların konusu ödemeleri kapsaması sebebi ile Türkiye’de ikamet eden gerçek ve tüzel kişiler arasında düzenlenecek fatura ve sözleşmelere ait ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden yerine getirebilir.

-Bahsi geçen hükümlere uyulmaması halinde; işlemin tarafları için ayrı ayrı olması ve kurallara uymamanın tekrarı halinde iki kat uygulanmak üzere, 2022 yılı için 14.300 TL ila 110.175 TL arasında idari para cezası uygulanacaktır.

       B. İhracat bedellerinin yurda belli getirilmesi ve belli bir oranın bozdurulması ve alt limit değişikliği

-Merkez Bankasının 16 Ocak 2020 tarihli ihracat Genelgesi’ne Hazine ve Maliye Bakanlığının 31.12.2021 tarihli talimatı ile “İhracat Bedellerinin Merkez Bankasına Satışı” başlığı ile “Ek Madde 1.” ilave edilmiştir. Bu düzenleme ile ihracat bedelleri yurda getirilmesi kapsamında İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) veya Döviz Alım Belgesi (DAB)’ne bağlanan ihracat bedellerinin %25’inin Merkez Bankasına satılması zorunluluğu getirilmiştir.

-Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 15.04.2022 tarihli talimatı ile 18.04.2022 tarihinden itibaren İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin bozdurma oranı %25’den %40’a çıkartılmıştır. Bir diğer ifade ile ihracatçı firmalar, ihracat bedelleri geldiğinde bu faturaların en az %40’nı Merkez Bankasın satacaklardır.

-Diğer taraftan Ukrayna ve Rusya’ya gerçekleştirilecek ihracat bedellerinin döviz cinsinden beyan edilmiş olsa bile Türk lirası olarak kabulü mümkündür.

-İhracat bedellerini yurda getirilmesine ilişkin düzenleme yapıldı. İhracatta 30 bin dolar olan terkin alt limiti 25 Nisan 2022 tarihinden itibaren 15 bin dolar uygulanacak. TCMB’nin 16 Ocak 2020 tarihli ihracat genelgesinin “terkin başlıklı 28. Maddesinin” 1nci fıkrasında yer alan 30.000 ABD Doları, Hazine ve Maliye Bakanlığının 21.04.2022 tarih ve 1150193 sayılı yazısı üzerine Merkez Bankası tarafında 15000 ABD Doları olarak belirlendi. 15 bin doların üzerindeki ihracat geliri yurda getirilecek.

Bir diğer ifade ile ihracat beyannamesi başına değerlendirme yaparken, beyannamedeki ihracat bedeli 15.000 USD’nin altında ise, beyannameyi kapama zorunluluğu bulunmamaktadır.