KISMI VEYA PART TİME ÇALIŞAN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI

KISMI VEYA PART TİME ÇALIŞAN İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI

                Cengiz ÖZKAN

            İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı

İşveren ve işçi arasındaki iş ilişkisi devam ederken işçiler çalışma dönemlerinin bir dönemlerinde de tam süreli, bir bölümünde kısmi süreli olarak çalışma yapabilirler.

Bununla birlikte tam süreli çalışma ile kısmi süreli çalışma arasında bir fark bulunmamaktadır. Gerçek fark çalışma sürelerinde ve hak edişlerde karşımıza çıkmaktadır.

İşverenin kısmi süreli çalışan ile normal süreli çalışan arasında ayrımcılık yapmaması ve eşit davranma ilkesine uygun hareket etmesi gerekmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu'nun 5'inci maddesinde bu durum hüküm altındadır:

"İşveren, gerçek sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmî süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz."

Haftalık normal çalışma süresi 45 saat olmakla beraber, kısmi süreli çalışanın haftalık normal çalışma süresinin 2/3'ü kadar çalışması gerekmektedir. Örnekle, haftalık 45 saat çalışma yapılan işyerinde, kısmi süreli bir çalışan haftalık en fazla 30 saat çalışabilecektir.

Çalışma döneminin bir bölümünde kısmi süreli ( Part time) olarak, bir bölümünde ise tam süreli çalışanlar 1475 sayılı mülga İş Kanunu'nun hala yürürlükte olan 14'üncü maddesinde sayılı hallerden biri nedeniyle iş sözleşmesi feshetmesi ve aynı işverenin işyerinde 1 yıllık kıdem süresi olması halinde, kısmi süreli çalışanların kıdem tazminatı hakları bulunmaktadır.

Bu göre kıdem tazminatları, her bir çalışma dönemi için ayrı ayrı hesaplama yapılarak ödenmesi gerekmektedir.

Bu birlikte gerçek unsur işçinin, aynı işverenin işyerinde en az 1 yıllık kıdem süresini tamamlaması ve kanunda öngörülen şartlar nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesidir. Şartlar oluştuğunda işçi, kısmi süreli de çalışsa tam süreli de çalışsa kıdem tazminatına hak kazanacaktır.

Kıdem tazminatı hesaplanırken, çalışanın hak kazanmış olduğu o günkü giydirilmiş brüt ücreti esas alınmalıdır. Ek olarak, kısmi süreli çalışma dönemi ve tam süreli çalışma dönemi ayrıştırılarak kıdem tazminatı hesaplanmalıdır.

Mesela, Bir işyerinde 10 tam yıl kıdemi bulunan çalışanın, giydirilmiş brüt ücretinin 30 gün karşılığı 24.000 TL, günlük giydirilmiş brüt ücretinin 800 TL olduğunu, çalışanın 2 yıllık kısmi süreli çalışma döneminde ayda 15 gün çalıştığını düşünelim.

 Bu durumda işçi 8 yıl tam süreli, 2 yıl kısmi süreli çalışmış olacaktır. Kısmi süreli çalışma döneminde 1 yıllık kıdemi için 15 günlük ücret, tam süreli çalışma döneminde ise 30 günlük ücreti üzerinden kıdem tazminatı tespit edilecektir.

Başka bir ifade ile çalışan (800 x 15 x 2) + (800 x 30 x 8) = 216.000 TL brüt kıdem tazminatına hak kazanacaktır.