MAAŞINA HACİZ GELEN İŞÇİNİN İŞ AKDİ FESHEDİLİR Mİ ?

MAAŞINA HACİZ GELEN İŞÇİNİN İŞ AKDİ FESHEDİLİR Mİ?

Bir işçisinin maaşına haciz gelmesi halinde işverenin o işçiyi işten çıkarıp çıkaramayacağı, daha doğrusu borcu nedeniyle işçinin maaşına  haciz gelmesinin işverene fesih hakkı verip vermeyeceği ile ilgili  olarak,  4857 sayılı İş Kanununun 18 inci maddesinde; 30 ve üzeri işçi çalıştırıldığı için iş güvencesi kapsamına giren işyerlerinde işverene fesih yetkisi yani işçiyi işten çıkarma yetkisi veren geçerli sebepler, 25 inci maddesinde de işverene ihbar süresine uymadan (ihbar tazminatı ödemek zorunda kalmadan), hatta bazı durumlarda işçiye kıdem tazminatı dahi ödemek zorunda kalmadan fesih yetkisi veren haklı nedenler sayılmış olup, her iki maddede sayılan bu sebepler arasında işçinin maaşına haciz gelmiş olması yer almamaktadır. Dolayısıyla borcundan dolayı işçinin maaşına haciz gelmiş olması normalde İş Kanununa göre işçiyi işten çıkarma yani işverene fesih hakkı hakkı veren bir durum değildir.

 Buna karşılık Yargıtay’ın bu konuya yaklaşımı ise olaydan olaya farklılık göstermektedir. Bazı Yargıtay kararlarından örnek verilecek olursa; – Borcundan dolayı maaşı üzerine 9 farklı icra dosyasından haciz geldiği, borçları yüzünden işine yeterince konsantre olmadığı gerekçeleriyle iş sözleşmesi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranış nedeniyle işverence feshedilmiş olan işçiyle ilgili olarak Yargıtay;  işverenin işçinin ücretini zamanında ödememiş olduğu hususunu da göz önüne alınarak, işçinin maaşına haciz gelmesinin doğruluk ve bağlılığa aykırı bir davranış olmadığına, dolayısıyla işverence yapılan feshin haksız fesih olduğuna karar vermiştir. (9. Hukuk Dairesi – 09.12.2014 – 2013/4123 E., 2014/37649 K.) – İşe alınmadan önce borçlu olduğu işveren tarafından öğrenilen, borçlu oluşunun işe alınmasına engel olduğu, bunun düzeltilmesi gerektiği belirtilen, borçlarını ödediğini ve işvereni herhangi bir maaş haczi ile karşı karşıya bırakmayacağını beyan etmesi üzerine işe alınan, ancak sözünde durmadığı veya yanlış bilgi verdiği gerekçesiyle iş akdi feshedilen işçiyle olarak Yargıtay;  en baştan beri taahhüt ettiği hususları ihlal ettiği, doğruluğa aykırı olarak hareket ettiği, düzensiz ödemeleri yahut hiç ödeme yapmaması sebebiyle işvereni yanılttığı, işçinin mevcut güven ilişkisini ortadan kaldırdığı, işçi ile iş ilişkisinin devam ettirilmesinin işverenden beklenemez hale geldiği gerekçesiyle yapılan fesih işleminin geçerli olduğuna karar vermiştir. (9. Hukuk Dairesi – 31.03.2014 – 2014/2289 E., 2014/10647 K.) – Maaşına değişik alacaklılar tarafından çok sayıda ve farklı zamanlarda haciz konulmasına bağlı olarak icra müdürlüğünden işyerine gönderilen yazıların sayıca çok olması, bu durumun işyerinde oldukça önemli işgücü ve zaman kaybına sebep olması nedeniyle 6 ay içinde icra dosyalarının kapatılması, işyerine yeni maaş haczi yazılarının gelmemesi konusunda işverence uyarılmış  olduğu halde verilen süreye rağmen haciz yazılarının gelmeye devam etmesi üzerine iş akdi feshedilmiş olan işçiyle ilgili olarak Yargıtay;  işçi aleyhine yapılan icra takiplerinin çokluğu, işverenin/muhasebe servisinin/görevlisinin buna ilişkin işlemler yapmak zorunda kalması, işverenin de sorumluluğunu doğurabilecek hallerin oluşması riski nedeniyle işverence yapılan feshin geçerli nedene dayandığı yönünde karar vermiştir. (9. Hukuk Dairesi – 18.02.2019 – 2018/6238 E., 2019/3907 K.) – Mesai çalışmalarına mazeretsiz şekilde katılmayarak iş organizasyonunu olumsuz etkilemesi, sorumsuz davranışlar sergileyen bir yapıda olması, yoğun miktar ve tutarda maaş haciz müzekkereleri olması, müzekkereleri takip işlerinin işyerinde iş yükünü arttırması, iş ilişkisinin devamlılığının işveren açısından beklenilmez bir hal alması sebepleriyle / gerekçeleriyle iş akdi feshedilen işçiyle ilgili olarak Yargıtay; çeşitli tarihlerde icra daireleri tarafından davalı işverene yazılmış 8 adet maaş haczi müzekkeresinin bulunduğu, işverenin sürekli icra takip yazılarına muhatap olmasına neden olan işçinin işyerinde olumsuzluklara neden olduğu, dolayısıyla işverenin açıklanan nedenlere istinaden gerçekleştirdiği feshin haklı değil ancak geçerli nedene dayandığı yönünde karar vermiştir. (9. Hukuk Dairesi – 13.05.2019 – 2019/94 E., 2019/10769 K.) Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi Borçları nedeniyle maaşına haciz gelmiş olması, İş Kanununa göre işverene işçiyi işten çıkarma hakkı vermemekle birlikte, yukarıda örnek olarak verilen Yargıtay kararlarından da anlaşılacağı üzere istisnai bazı durumlarda işverenin işçiyi işten çıkarma hakkı doğmaktadır. Ancak Yargıtay bu tür fesihleri genelde haklı fesih değil geçerli fesih saydığından (Bkz. İş Sözleşmesinin Feshinde Haklı Sebeple Geçerli Sebep Arasındaki Fark Nedir  Bu durumda işçinin işe iade talebinde bulunması halinde işveren işçiyi işe almak zorunda kalmamakta, işçinin işverenden kötü niyet tazminatı talep etme hakkı bulunmamaktadır. Ancak fesih işlemi haklı sebebe dayanmadığından (işverence yapılan feshin haklı nedene dayandığına dair mahkeme kararı da yoksa), işverenin işçiye ihbar tazminatı, eğer bir yıllık çalışma süresini doldurmuşsa ayrıca kıdem tazminatı ödemesi gerekmektedir.

                      Hasan Basri ÖZKAN   

              İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı