SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA PRİM BORÇLARINI YAPILANDIRAN İŞVERENLERE PRİM İNDİRİMİ

Prim ve vergi  borçlarla  yapılandırma yasası çıktığında, prim borcundan dolayı indirimden yararlanmayan işverenlere yapılandırma sonucu verirmiş olan bu haktan faydalanmak için borçları düzenli ödemek zorundadır.

 Borcunu düzenli ödeyenlerin nisbi olarak mağduriyetleri söz  konusu olduğundan dolayı primini ve vergi borcunu zamanında ödeme yapanlar için kanunu koyucu bazı düzenlemelere gitmektedir.

Bunlarla  ilgili olarak , işçi çalıştıran işverenler için 2008 yılında yapıldı. 4/a kapsamında (SSK) çalıştırılan kişiler için en az  asgari ücret üzerinden yüzde 34.5 oranında prim alınıyor. Bu primin 20.5 puanı işveren, 14 puanı da işçi adına yapılan ödemelerden oluşuyor. Asgari ücretli bir çalışan için işçi adına 412 TL, işveren adına da 603 TL prim alınıyor. Bu tutar brüt ücret ne kadar yüksek olursa o kadar prim kesintisi yüksek oluyor.

Sosyal güvenlik primlerini süresi içinde ödeyen, ve geçmişe dönük  prim borcu olmayan mükelleflerden alınan işveren payında ise 5 puan indirim uygulanıyor. Yüzde 20.5 yerine yüzde 15.5 oranında prim ödüyorlar. Asgari ücretli işçi için ödenen işveren primi 456 TL’ye düşüyor. Asgari ücretli işçi çalıştıran işveren işçi başına ayda 147 lira daha az prim ödüyor.

Asgari ücretin 3 katı tutarındaki  8.829 TL. kazanç üzerinden sosyal güvenlik primi ödeyen işverenin işçi başına aylık avantajı ise 441,45 TL’ye ulaşıyor.

BAĞ-KUR PRİMİNE 5 PUAN İNDİRİM

BAĞ-KUR’lulardan İsteğe bağlı prim ödeyenler ve Muhtarlar hariç olmak üzere  da normalde yüzde 34.5 oranında prim alınıyor. Sosyal güvenlik primlerini süresi içinde ödeyen BAĞ-KUR’lulara ise 5 puan indirim uygulanıyor ve yüzde 29.5 oranında prim alınıyor.

BAĞ-KUR’lular prime esas  ödeyecekleri kazanç tutarını kendileri belirliyorlar. Asgari ücretin üç katı tutarında kazanç bildiren bir BAĞ-KUR’lu 5 puanlık indirim sayesinde ayda 3.046,00 TL yerine 441,45 TL prim ödüyor. Aylık avantajı 441,45 TL oluyor.

PRİM BORCUNU SGK YA YAPILANDIRANLAR İNDİRİMDEN YARARLANACAK

Prim indiriminden yararlanabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumu’na  prim borcunun bulunmaması, prim ve hizmet belgeleri ile beyannamelerini yasal süresi içinde vermeleri gerekiyor.

Borcu bulunduğu için prim indiriminden yararlanamayanlar öncelikle yeni çıkan yapılandırma hakkı için 31.12.2020 tarihine kadar  başvuruda bulunacaklar. Yapılandırılan borçlarının taksitlerini aksatmadan ödeyenler, yapılandırma tarihinden itibaren 5 puanlık prim indiriminden yararlanabileceklerdir.                                                                                                                   

 PRİMLERİ SİLİNENLERE İHYA HAKKI GELDİ

31.10.2020 tarihi itibarıyla prim borcu bulunması nedeniyle sigortalılıkları durdurulanların daha sonra kendileri ya da hak sahipleri tarafından Ek-2’de yer alan başvuru formuyla dosyalarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat ederek ihya talebinde bulunmaları halinde, durdurulan sigortalılık sürelerinin tamamı için talep tarihinde 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden ihya borcu hesaplanacaktır. İhya edilecek süreler belirlenirken Geçici 83 üncü madde kapsamında durdurulan sürelerle birlikte önceki kanunlara göre durdurulan sürelerin tamamı dikkate alınacaktır. Ancak 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2) ve (3) numaralı alt bentleri ile (4) numaralı alt bendi kapsamında durdurulan sigortalılık sürelerin bulunması halinde sigortalı ya da hak sahiplerinin talep ettiği kapsamdaki sigortalılık sürelerinin tamamı ihya edilecektir.

Hesaplanan ihya borç tutarının tamamı borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödendiği takdirde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında olanlar hariç olmak üzere diğer alt bentlerine göre sigortalı sayılanlar için;

İhya tutarı = Durdurulan Gün Sayısı x Beyan Edilen Günlük Prime Esas Kazanç Tutarı x %34,5 formülüyle,

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılar ile köy muhtarları için ise;

İhya tutarı = Durdurulan Gün Sayısı x Beyan Edilen Günlük Prime Esas Kazanç Tutarı x %34,5 x 28/30 formülüyle,

hesaplanacaktır.

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalıların 2021 yılındaki ihya tutarı 28 gün üzerinden hesaplanacak olup, “28” ibaresi prime esas günlük kazancın otuz katını geçmemek üzere takip eden her yıl için bir puan artırılacaktır.

Tebliğ edilen borç tutarının üç ay içerisinde tamamen ödenmemesi halinde bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmeyecek ve bu madde kapsamında ödenmiş olan tutarlar ilgilinin prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması kaydıyla faizsiz olarak iade edilecektir.

Eksik ya da süresi dışında yapılan ödeme nedeniyle ihya talebi geçersiz hale gelen sigortalı ya da hak sahipleri yeniden ihya talebinde bulunabileceklerdir.

Diğer taraftan sigortalılıkları önceki kanunlara göre durdurulanların ihya borcu da bu genelge hükümlerine göre hesaplanacaktır.

Örnek 1: Vergi mükellefiyet kaydına istinaden 01.01.2015 tarihinde sigortalılığı başlayan ve

31.01.2021 tarihine kadar hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalı (A)’nın, 31.10.2020 tarihi itibarıyla yapılan borç ayı sorgulamasında 40 ay prim borcunun bulunduğu tespit edilmiş ve sigortalılığı tescil tarihi olan 01.07.2017 tarihi itibarıyla (83) terk koduyla durdurulmuştur.

Daha sonra sigortalı (A) Ek-2’de yer alan başvuru formuyla dosyasının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine 17.02.2021 tarihinde müracaat ederek durdurulan sürelerinin ihya edilmesini talep etmiştir.

Sigortalının ihya talebinde bulunduğu 17.02.2021 tarihinde günlük prime esas kazanç tutarı olarak 110.00 TL beyan edilmiştir.

31.10.2020 tarihi itibarıyla durdurulan sigortalılık süresinin 1200 gün olduğu anlaşılmıştır.

İhya tutarı = Durdurulan Gün Sayısı x Beyan Edilen Günlük Prime Esas Kazanç x %34,5

İhya tutarı = 1200 x 110.00 x %34,5

İhya Tutarı= 45.540,00 TL

Hesaplanan 45,540,00 TL tutarındaki ihya borcu 17.02.2021 tarihinde sigortalıya tebliğ edilmiş ve sigortalı kendisine tebliğ edilen ihya tutarının tamamını 14.04.2021 tarihinde ödemiş olduğundan, durdurulan süreler hizmet olarak değerlendirilecektir. Bu durumda emeklilik şartlarını yerine getirenler kuruma müracaatları neticesinde emeklilik hakkından yararlanacaklardır.

                                                                                                                                                                                                    Hasan Basri ÖZKAN

                                                                                                                                                                      İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı