YABANCILARIN KAÇAK OLARAK ÇALIŞTIRILMALARI

                  YABANCILARIN KAÇAK OLARAK ÇALIŞTIRILMALARI

                  Özellikle yabancıların Türkiye’de çalışma iznine ve sigortaya sahip olmadan çalıştırılmaları ya da T.C. vatandaşlarının sigortasız çalıştırılmalarına karşı mücadele için Türkiye’de  devletin aldığı pek çok önlem vardır. Öncelikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Sosyal Güvenlik Kurumu ile bu kurumun müfettişleri, iş yerlerinin kanuna uygun biçimde personel çalıştırılmasını sağlamakla görevlidir.

                 Bu durum neticesinde; 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu 23. Maddesi Gereğince Uygulanacak İdari Para Cezaları, Yabancı Uyruklu İşçinin Çalışma İzni Olmadan Çalışması veya Çalıştırılması Halinde Uygulanacak İdari Para Cezaları

İşverene Uygulanacak Diğer Yaptırımlar:

               Çalışma izni bulunmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilir. İşveren veya işveren vekili, çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır.

Bildirim Yükümlülüğü:

                   Kanunun 22nci maddesine göre; yabancı çalıştıran işverenler ile süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan yabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışmanın başlaması ve sona ermesi durumu ile çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek halleri on beş gün içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bildirmekle yükümlüdür.

Cezanın Uygulanması ve Ödenmesi:

                  Yukarıda belirtilen idari para cezaları Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri tarafından uygulanır. Verilen idari para cezaları, tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir.

SURİYELİ İŞÇİLER İÇİN DURUM NEDİR?

           -Geçici Koruma (GKK) sağlanan yabancılar için, GKK kayıt tarihinden altı ay sonra çalışma izni almak için bakanlığa başvuruda bulunabilirler. Çalışma izni başvuruları, GKK sağlanan yabancıları çalıştıracak işveren tarafından e-Devlet Kapısı üzerinden yapılır.

           -SGK’ya kayıtlı en az bir Türk çalışan olması yeterlidir. Dolayısıyla küçük esnaf, oto sanayiler ve diğer tüm çırak ve kalfa ihtiyacı olanlar isterlerse çalışma izni alarak iş yerlerinde bir Suriyeli birini yasal olarak çalıştırabilirler.

           -Sanayi işletmelerinde Suriyeli çalıştırmak zorunlu değildir ancak ihtiyaç olması durumunda çalışacak her bir Suriyeli için en az 10 Türk personel olması gerekmektedir. Çalışacak Suriyeli sayısı toplam personelin %10’undan fazla olamaz. Örneğin 100 kişinin çalıştığı bir fabrikada sadece 10 Suriyeli işçiye çalışma izni alabilirsiniz.

           -Suriyeli çalışan işçiye ödenecek ücret asgari ücret ya da üstü olmalıdır, diğer yabancılar için taban ücret asgari ücretin bir buçuk katıdır.

           -Suriyeli işçi çalıştırmak isteyen kişi veya kurumlar bir yabancı için on Türk çalıştırmak zorundadır. On kişiden az Türk çalışanı olan iş yerlerinde sadece bir Suriyeli işçiye çalışma izni alınabilir.

KENDİ ŞİRKETİNİ VE İŞYERİNİ AÇAN SURİYELİLER İZİN ALACAK MI ?

                 Kalifiye meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilir. Bağımsız çalışma izni başvurularının uluslararası işgücü politikası doğrultusunda değerlendirilmesinde, yabancının; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi, yabancı şirket ortağı ise sermaye payı ile Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu önerileri doğrultusunda bakanlıkça belirlenecek diğer hususlar dikkate alınır. Bağımsız çalışma iznine başvurma hakkı olan geçici koruma sağlanan yabancılar kendi adına başvuru yapar. Bağımsız çalışma izni, süreli olarak düzenlenir.

SURİYELİLER VE YABANCILAR HANGİ İŞ KOLLARINDAN MUAF?

Mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak geçici koruma sağlanan yabancılar, çalışma izni muafiyeti kapsamındadır. Çalışma izni muafiyeti başvuruları Geçici Koruma sağlanan il valiliğine yapılır. Bu başvurular, ilgili valilik tarafından bakanlığa bildirilir. Bakanlıkça, mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak Geçici Koruma sağlanan yabancılara ilişkin olarak kanunlar çerçevesinde il ve kota sınırlaması getirilebilir.
 

                                                                                                           Hasan Basri ÖZKAN 

                                                                                                         Sosyal Güvenlik Uzmanı