YENİ İSTİHDAM PAKETİ KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRESİNİ UZATTIRACAK MI ?

Bilindiği üzere Korona Virüsü (Covid-19) Dünya Sağlık Örgütü tarafından Pandemi (Küresel Salgın) ilan edilmiştir.

Ülkemizde ve dünya genelinde yaşanmakta olan Korona Virüsü (Covid-19) nedeniyle işletmede çalışanların sağlıklarının korunması başta olmak üzere, malzeme ve hammadde tedarikinde sorun yaşanması, lojistik ve seyahat sınırlandırmaları, müşterilerden alınan siparişlerinin durması ve dışarı çıkılmaması nedeniyle satışların düşmesi sonucunda şirketimiz de olumsuz etkilenmiş bulunmaktadır. İşyerimizde covid-19 ile mücadele ve sağlık tedbirleri kapsamında faaliyetin durdurulması/azaltılması kararı alınmıştır.

Tüm dünyada salgın hale gelen Covid-19 sebebi ile satış ve tedariğin durması sonucunda; Kısa çalışma ödeneği, Covid-19 (korona Virüsü) dolayısıyla faaliyetlerini tamamen durduran veya çalışma sürelerini en az 3’te 1 oranında azaltan iş yerleri için hayati rol oynadı. İş yerini kapatmak zorunda kalan işveren işçisini kaybetmekten kurtuldu. Bu sayede hayatın normalleşmesiyle birlikte iş yerini açtığında eleman aramak zorunda kalmayacak. Ödenek, çalışanlar açısından da kurtarıcı rol oynadı. İş yerinde çalışamadığı için bu dönemde ücret alamayan işçiler, en büyük desteği İşsizlik Sigortası Fonu’ndan sağlanan kısa çalışma ödeneğinden aldı. Türkiye İş Kurumu başta olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu bu dönemde bütün personeli ile yoğun bir mesai harcadı. Koronavirüs dolayısıyla kısa çalışma ödeneğinden yararlanma şartları hafifletildi. Son 3 yılda en az 600 gün olan prim gün sayısı, covid-19 dolayısıyla 30 Haziran 2020 tarihine kadar uygulanmak üzere 450’ye, son 120 gün hizmet akdi süresi de 60 güne çekildi. Kanuna göre, kısa çalışma ödeneği bir iş yerine en fazla 3 ay süreyle ödenebiliyor. İş yerlerinin bir kısmı 17 Mart’tan, bir kısmı da 23 Mart’tan itibaren faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı. Faaliyetleri durdurulan iş yerlerinden yavaş yavaş faaliyetlerine başladı. Hizmet sektörünün lokomotifi lokanta, restoran, kafe, berber gibi işletmeler bu hafta büyük ölçüde açıldı. Ancak, eski müşteri yoğunluğuna dönebilmelerinin zaman alacağı görünüyor. Ülke ekonomisinin lokomotifi olan turizm sektörü başta olmak üzere birçok işletme bir fiil faaliyete başlamadı. İş yoğunluğu az olan işletmelerde kısa çalışma ihtiyacının bir süre daha devam edeceği değerlendiriliyor.17 Mart’ta kısa çalışmaya geçen iş yerleri için üç aylık süre önümüzdeki günlerde doluyor. İşlerin bu süreç zarfında yarı yarıya düşmesi neticesinde hizmet sektörü başta olmak üzere sürenin uzatılmasını talep etmektedirler.

Cumhurbaşkanının, kısa çalışma ödeneği süresini 6 aya kadar uzatma yetkisi bulunuyor. Hazine ve maliye bakanının açıklamış olduğu yeni istihdam paketi doğrultusunda Kısa çalışma ödeneği ile birlikte belirli değişiklikler yapılarak ücretsiz izin ücreti süreside aynı şekilde uzatılması söz konusudur. Kısa çalışma ödeneğinden faydalanan ve bu sürecin devam etmesini isteyen iş yerleri için sürenin uzatılıp uzatılmayacağı bugünlerde belli olacak. Geçtiğimiz yıl döviz kurundaki artıştan etkilenen iş yerleri için uygulanan kısa çalışma ödeneğinde süre 3 ay uzatılmıştı. Kısa çalışma uygulamasının süresi şayet uzatılırsa, mevcut iş yerlerinin yeniden uzatma başvurusunda bulunması gerekecek. İşkur tarafından ilk başvurudaki istenilen belgelerden sonra ek olarak farklı formların istenmesi bu süre zarfında süreci uzattı maalesef halen kısa çalışma ödeneğini alamayan işletmeler mevcut ödemeleri hızlandırmak amacıyla işverenin beyanı esas alınmış ve uygunluk tespitinin daha sonra yapılması kararlaştırılmıştı. Süre uzatılması durumunda sürecin çabuklaştırılmasına yönelik gerekli çalışmaların an itibariyle yapılması elzemdir. Geçen yılki yapılan uzatma kararında, kısa çalışma uygulamasından faydalanan iş yerlerinin yanı sıra ilk defa başvuracak olan işverenlere de imkan tanınmıştı. Şayet uzatma söz konusu olursa bu yıl da aynı uygulamanın yapılması bekleniyor. Korona virüsü (covid-19) tedbirleri kapsamında getirilen 17 Nisan itibariyle başlayan üç aylık işten çıkarma yasağının süresi de 17 Temmuz’da dolacak. İşveren, işten çıkarma yasağı süresince işçileri ücretsiz izne çıkartabiliyor. Cumhurbaşkanı bu uygulamanın süresini de 6 aya kadar uzatma yetkisine sahip bulunuyor. Bu süreç içinde İşten çıkarma yasağı süresi boyunca işsizlik maaşından veya kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayanlar için günlük brüt 39.24 TL'lik nakdi ücret desteği veriliyor. Bu durumda işten çıkarma yasağı süresi uzatılırsa, nakdi ücret desteği uygulaması da buna bağlı olarak uzayacaktır.

                                                                                         Hasan Basri ÖZKAN

                                                                                      İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı