YURTDIŞI BORÇLANMASI İLE EMEKLİ OLMAK İÇİN SON GÜNLER

YURTDIŞI BORÇLANMASI İLE EMEKLİ OLMAK İÇİN SON GÜNLER

Yurtdışından hizmet borçlanması yaparak emekli olanlarda büyük oranda bir artış meydana gelmiştir.

Öncelikle son yıllarda emekli olmak yani yaşlılık aylığı alabilmek için gerekli şartlar yaş, bazı durumlarda 4/1-A (SSK) sigortalıları için sigortalılık süresi ve tabii ki en önemlisi prim gün sayısıdır.

Prim gün sayısı şartı da sigortalı olarak çalışarak ya da değişik statülerde sigortalı olup Sosyal Güvenlik Kurumuna her ay düzenli sigorta primi ödeyerek tamamlanmaktadır. Emeklilik için gerekli prim gününün tamamlanmasında bir diğer seçenek ise hizmet borçlanması yapmaktır. Hizmet borçlanmalarının başında da askerlik borçlanması, yurtdışı borçlanması ve doğum borçlanması vardır. Hatta bu hizmet borçlanmaları sadece prim gününü artırmakla kalmamakta, sigorta başlangıcından önceki sürelerin borçlanılması halinde emeklilik yaşının dahi düşmesi ile birlikte bağlanan maaşta büyük oranda artışa yol açabilmektedir.

Diğer taraftan yurtdışı hizmet borçlanması konusunda bazı düzenlemeler yapılmış ve yurtdışı borçlanma yoluyla emeklilik kolaylaştırılmıştı. Özellikle; yurtdışı borçlanma primi döviz üzerinden ödeniyorken Türk Lirası üzerinden ödeme imkanı getirilmiş, yurtdışı borçlanma ile emekli olacaklar için yurda kesin dönüş yapma şartı aranıyorken bu şart esnetilmiş, yurttaşlara yurtdışı borçlanması yapma imkanı ve yurtdışı borçlanmalarında sigortalılık başlangıcı konusunda lehe düzenleme getirilmişti.

Bununla birlikte son yıllarda yurtdışı borçlanma ile emekliliğin bu kadar çok kolay olması sık sık eleştirilere konu oluyordu. Bu eleştiriler ve sosyal güvenlik açıklarının artması nedeniyle, yurtdışı borçlanma yoluyla emekli olmada bazı yaptırımlar yapılacak gibi,

Türkiye Millet Meclisine sunulan Torba Kanunu ile Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifinde 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunda da değişiklik yapacak bazı düzenlemelere yer verildi. Söz konusu düzenlemenin gerekçelerinde de yurt dışı borçlanması yapmak suretiyle aylık bağlanan sigortalıların, borçlanma karşılığı ödemiş oldukları tutarları çok kısa sürede emekli aylığı olarak geri almalarının Sosyal Güvenlik Kurumunun aktüeryal dengesini olumsuz etkilediği, nimet/külfet dengesi göz önüne alınarak borçlanma oranının yükseltildiği belirtildi.

Türkiye Büyük Millet Meclisine Sunulan Düzenlemeye Göre;

Sunulan Torba Kanun Teklifinde yer alan düzenlemeler aynen yasalaşırsa;

• Şu an yüzde 32 üzerinden alınan yurtdışı hizmet borçlanması primi yüzde 45 olacak.

• Yurtdışı hizmet borçlanması kapsamında ödenen primler, 4/1-B (Bağ-Kur) kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilecek. Şu anki düzenlemeye göre borçlanma yapan kişinin Türkiye’de sigortalılığı varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre; sigortalılığı yoksa 4/1-B (Bağ-Kur) kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilmektedir. Örneğin kişinin Türkiye’deki son sigortalılığı 4/1-A (SSK) kapsamında ise ödediği borçlanma primi de 4/1-A (SSK) kapsamında sigortalılık olarak değerlendirilmekte, eğer Türkiye’de sigortalılığı hiç yoksa veya son sigortalılığı 4/1-B (Bağ-Kur) kapsamında ise kişi 4/1-A (SSK) kapsamında kısa bir süre sigortalı olduktan sonra borçlanma yaparak yine borçlanma priminin bu kapsamda değerlendirilmesini sağlamakta, dolayısıyla SSK şartlarında daha erken emekli olma imkânı elde edebilmektedir.

• Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki sürelerin borçlandırılması halinde bu süreler 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde yer alan hükümler esas alınarak Türkiye’deki sigortalılık başlangıç tarihinden, Türkiye’de sigortalılık yok ise borçlanma tutarının tamamen ödendiği tarihten geriye götürülen sürelere ait ilgili aylara mal edilecek. Şu an yürürlükte olan düzenlemeye göre yurtdışı borçlanmalarda sigortalılık başlangıç tarihi  Yurt Dışı çalışmaları sigortalılık başlangıcı olarak belirleniyor.

Yasalaşacak Kanun Geriye Doğru Yürümeyecek

Söz konusu Torba Yasa ile yapılacak düzenlemeler, düzenlemelerin Meclis’te kanunlaşıp Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten önce yurt dışında geçen sürelerini borçlanma talebinde bulunanlardan tahakkuk ettirilen borçlarını yasal süresi içinde ödeyenleri etkilemeyecek, yani bunlar primlerini yüzde 32 üzerinden ödeyecekler ve Türkiye’de sigortalılığı olanların ödediği primler son sigortalılıkları hangi statüde ise o statüde değerlendirilecek.
 

                                                                                                               Hasan Basri ÖZKAN

                                                                                                           Sosyal Güvenlik Uzmanı